Psychogenealogia

Psychogenealogia jest nauką, która pomaga zrozumieć to, co przekazywane jest
w sferze psychiki poprzez pokolenia.

Kiedy rodzi się dziecko, rodzice zastanawiają się do kogo z rodziny jest podobne, po kim odziedziczyło kolor oczu, czy kształt nosa („wykapany tata!”)? Potem szuka się podobieństw charakteru i zauważa np. „taka spokojna, jak babcia Marysia!”, albo „wrzaskliwy, jak wujek Leon!”. Z czasem snuje się plany na przyszłość : „zostanie lekarzem, jak dziadek”, „będzie farmaceutką, jak wszystkie kobiety w tej rodzinie”. Wydaje się nam normalne, że dziedziczymy nie tylko cechy wyglądu zewnętrznego, temperament, ale też np. plany na życie zawodowe.

Jednak żyjąc w rodzinie podlegamy nie tylko jej widocznym wpływom (podobny wygląd, styl życia, religia, tradycje kulinarne itd.), ale też rozległym niewidocznym zależnościom, które przekazywane są – często nieświadomie – w kolejnych pokoleniach poprzez obowiązujące niepisane zasady, niedomówienia, tajemnice i sekrety rodzinne, nieodbyte żałoby itd.

To nieświadome dziedzictwo nazywamy przekazem transgeneracyjnym, który może być przyczyną naszych problemów emocjonalnych i życiowego cierpienia.

Może się on przejawiać poprzez przymus powtarzania zachowań lub dokonywania życiowych wyborów takich, jak nasi przodkowie. Może się on pokazywać poprzez powtarzane w kolejnych pokoleniach rodzinne dramaty, choroby, wypadki. Może objawiać się w dręczących nas snach, czy niezrozumiałych dla nas uczuciach, które pojawiają się w określonych okolicznościach bez racjonalnego wytłumaczenia.

Mimo dorosłego wieku możemy czuć się tak silnie związani z rodziną, czy jednym
z jej członków, że nie możemy osiągnąć pełnej niezależności i dokonywać autonomicznych wyborów.

Psychogenealogia pokazuje, że jeśli zrozumiemy, co się dzieje, jeśli zobaczymy
i zrozumiemy swoje powiązania rodzinne w całym ich kontekście i złożoności, możemy odzyskać wolność i wyzwolić się od przymusu powtarzania.

Dopiero wtedy przestajemy żyć cudzym życiem, nie swoimi cierpieniami i dążeniami do tego, czego brakowało przodkom.

Genogram

W pracy nad odkrywaniem ukrytych przekazów rodzinnych posługujemy się genogramem (geneosocjogramem).

Genogram jest narzędziem używanym najczęściej przez terapeutów rodzinnych do przedstawienia drzewa genealogicznego rodziny.

Nie jest to jednak zwykłe drzewo genealogiczne kilku następujących po sobie pokoleń. To, co jest wyjątkowe w tym przedstawieniu graficznym, to zaznaczone na nim więzi emocjonalne panujące w danej rodzinie tj. związki bliskie, symbiotyczne, zgodne, lub konfliktowe, wrogie, a także zerwane. Zaznacza się na nim ważne wydarzenia rodzinne, narodziny, śmierć, choroby, małżeństwa, związki nieformalne, przyjaźnie itd., również kto z kim mieszka lub kto kogo utrzymuje. Całość umieszcza się też w kontekście ważnych wydarzeń społecznych i politycznych na przestrzeni lat.

Praca przy genogramie służy poszukiwaniu wzorców międzypokoleniowych występujących w systemie rodzinnym.

Dzięki niemu nasze „dziedzictwo” jest dla nas lepiej widoczne i bardziej dostępne.

Możemy zatem z niego korzystać, a jeśli zajdzie potrzeba zmienić je lub nawet odrzucić.

Główne funkcje genogramu:

• ukazuje jasno naszą historie rodzinną i relacje między różnymi jej członkami

• pozwala zrozumieć, że nasza historia nie zaczęła się wraz z naszymi rodzicami, lecz dużo wcześniej, a tym samym odkryć nasze korzenie i naszą tożsamość

• pozwala uwidocznić wszystko, co zostało przekazane między pokoleniami: lojalności, tajemnice, powtórzenia itd.

• pozwala odbyć nieodbyte wcześniej żałoby

(za Anne Ancelin Schutzenberger, „Psychogenealogia w praktyce” wyd.Virgo 2016)